Vroeger wilden ouders vooral een kind wat netjes, gehoorzaam, beleefd en bescheiden was. Allemaal deugden, die toen nodig geacht werden in de maatschappij en die in hoog aanzien stonden. Nu is onze wereld veranderd. Ouders geven nu heel andere doelen aan voor de opvoeding. We willen vooral zelfstandige en mondige burgers afleveren, met zelfvertrouwen én met respect voor anderen. Hoe bereik je dat?
Een kind leert niet door wat je hem of haar vertelt, maar door wat je voorleeft. Hoewel iedereen dit zal onderschrijven, realiseren maar weinig mensen zich de impact hiervan. Het geeft je als ouder zowel verantwoordelijkheid als ruimte. De verantwoordelijkheid om je bewust te zijn van hoe je zelf leeft. En de ruimte om gewoon jezelf te zijn. Je hoeft dus niet voortdurend bezig te zijn met opvoeden.
Leef jij zelf volgens je eigen waarden? Weet je wat jij belangrijk vindt in het leven en hoe je dat in praktijk brengt? Hoe eerlijker je bent naar jezelf, hoe meer je in praktijk brengt wat je belangrijk vindt, hoe betrouwbaarder je wordt voor je kind. Kinderen hebben een neus voor onechtheid.
Je mag dus gewoon jezelf zijn als ouder. Sterker nog, in het belang van je kind moet je authentiek zijn. Betekent dit, dat je altijd het goede moet doen? Gelukkig niet. Belangrijk is dat je jezelf accepteert. Dat je weet wat je waarden zijn en dat je kunt accepteren, dat je die niet altijd keurig in praktijk brengt. Dat je fouten kunt toegeven en excuses durft te maken.
Hoe ontwikkelt je kind zelfvertrouwen? Daar valt veel over te zeggen. Het belangrijkste is, dat je je kind het recht geeft op een eigen leven. Zijn eigen keuzes, klein of groot, zijn eigen fouten, zijn eigen manieren om dingen te doen. Acceptatie en erkenning is de basis van zelfvertrouwen.
Fouten bestaan in feite niet. Falen is een manier om dichter bij succes te komen. Het hoort bij een leerproces. Hoewel veel volwassenen (ook op school) tegen kinderen zeggen “Fouten maken hoort erbij”, brengen ze dit vaak niet in praktijk. Kinderen worden er toch op afgerekend. Jammer is dat. Maar des te waardevoller als jij als ouder dit wel kunt ondersteunen en ook op deze manier met je eigen ‘fouten’ kunt omgaan.
Hoe leer je kinderen respect te hebben voor anderen? Dit is eigenlijk heel simpel. Door ze respect te geven. Geef respect en je krijgt respect. Toch blijkt dit lastig in praktijk. Kinderen worden regelmatig niet gerespecteerd en niet echt gehoord. Er is een hardnekkig misverstand, dat het grootste gevaar in het opvoeden schuilt in kinderen verwennen. Dat kinderen ‘over je heen lopen’. En dat je dus als ouder vooral de baas moet blijven.
Hiermee wordt een machtstrijd in het leven geroepen, die maakt dat ouders huiverig worden om de wensen en behoeften van hun kind te erkennen. Respect geven betekent vooral erkennen. Begrip tonen. Rekening houden met. Dat wil niet zeggen, dat je je kind altijd zijn zin geeft. Want er is ook nog zoiets als jouw eigen behoefte en verlangen. Maar dat hoeft jou niet te beletten te erkennen dat iets voor je kind van belang is.
Een kind wat gehoord en gezien wordt, zich erkend voelt, weet dat ie er toe doet. Dat is een basisbehoefte, die vervuld wordt. Rekening willen houden met je kind betekent niet verwennen, maar juist respecteren. En omdat je kind zich daarin veilig weet, hoeft hij niet een machtstrijd met jou te gaan. Maar heeft hij de ruimte in zichzelf om rekening met jou te houden. En met alle anderen, die hij in zijn leven tegenkomt. Gewoon, omdat dat van nature zo werkt. Want alleen als je jezelf gerespecteerd en erkend voelt, als je niet hoeft te knokken voor jezelf, heb je de vrijheid om anderen ruimte te geven. En te respecteren.
Naar mijn vaste overtuiging en ervaring is een opvoeding gebaseerd op wederzijds respect en gelijkwaardigheid tussen ouders en kind de beste garantie voor een gelukkig gezinsleven en voor het opgroeien van zelfstandige en respectvolle kinderen.
Dit artikel is geschreven door Karla Mooy van ontspannenopvoeden.nl