Elke baby heeft bij de geboorte een volledig melkgebit. De tanden en kiezen zitten nog verborgen in de kaken en komen vanaf ongeveer de zevende maand een voor een door. De belangrijkste functie van het melkgebit is ruimte ´reserveren´ in de groeiende kaken.
In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en slikken. Het melkgebit beïnvloedt de ontwikkeling van het gezicht en de kaken. Bovendien speelt het een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het blijvend gebit.
Vroeger bestond de opvatting dat het melkgebit niet zo´n goede verzorging nodig had, je raakt het toch weer kwijt. Inmiddels is aangetoond dat het melkgebit even belangrijk is als het blijvende gebit.
Leeftijd
De leeftijd waarop kinderen hun tanden krijgen verschilt per kind. Doorgaans breekt de eerste melktand door tussen de zes en negen maanden. De eerste twee melktanden komen aan de onderkant in het midden tevoorschijn. Daarna volgen de twee middelste snijtanden aan de bovenkant. De laatste melkkies verschijnt in de regel tussen de 24 en 30 maanden. Een volledig melkgebit bestaat uit twaalf tanden en acht kiezen. Zowel de tanden van het melkgebit als die van het blijvend gebit breken meestal volgens een bepaalde volgorde door (zie tekening).
Hoe weet je dat er een tandje aan komt?
Kwijlen, vingers in de mond, meer huilen, meestal een teken dat er (weer) een tandje of kies aankomt. Als er een bobbeltje op de kaken zit en dit soms rood en gezwollen is weet je het zeker.
De klachten die bij het doorbreken horen zijn te verlichten met een (ijs)bijtring of een ander stevig voorwerp waar flink op gekauwd kan worden. Met een koude vinger over de pijnlijke plek wrijven kan ook helpen.
Er zijn een aantal middelen op de markt waarmee het ongemak kan worden bestreden. Kijk bij de aanschaf hiervan goed of er geen suiker, honing of een andere zoetstof in zit. Er zijn ook homeopatische middelen op de markt.
In het “doorbraakschema melkgebit” kun je de volgorde zien waarin het melkgebit doorbreekt.
Wat is de invloed van eten en drinken op het melkgebit?
In vrijwel al ons eten en drinken zitten suikers en zetmeel. Die kunnen schadelijk zijn voor het gebit. Dat geldt vooral voor kleverig snoepgoed. Bacteriën zetten suikers in de mond om in zuren. Die zuren tasten het gebit aan. Gelukkig heeft speeksel een beschermende werking. Het neutraliseert de zuurinwerking op het gebit. Maar daar is wel tijd voor nodig. Beperk daarom het aantal eet- en drinkmomenten van je kind tot maximaal zeven per dag. Drie keer een maaltijd en maximaal vier keer per dag een tussendoortje. Geef je kind liever hartige dan zoete dingen.
Waarom kan mijn kind beter een beker gebruiken in plaats van een flesje?
Vaak sabbelen aan een zuigflesje of anti-lekbeker met bijvoorbeeld vruchtensap, siroop, drinkyoghurt en andere melkproducten kan het gebit aantasten. Omdat het gebit langdurig met suikers in aanraking komt, is er een grote kans op het ontstaan van zogenoemde zuigflescariës. De kans hierop is kleiner als kinderen hun zoete drankjes in één keer opdrinken. Laat daarom een kind vanaf negen maanden uit een beker zonder tuit drinken in plaats vanuit een zuigflesje of anti-lekbeker. Gebruik een tuitbeker eventueel eerst als tussenstap. ’s Avonds en ’s nachts is het drinken uit een zuigflesje met zoete inhoud extra schadelijk. ’s Nachts kan het speeksel de zuuraanvallen op het gebit vrijwel niet herstellen. Het (’s nachts) drinken van water uit een zuigflesje is overigens niet schadelijk.
Zijn duimen of het gebruik van een speen schadelijk voor het melkgebit?
Zuigen is een natuurlijke, instinctmatige behoefte van een baby. Kinderen zuigen graag op hun duim of op een speen. Meestal levert dit geen problemen op voor het melkgebit. Pas als de eerste snijtanden van het blijvend gebit doorbreken, kan duimen schadelijk zijn. Dan kan een kind de boventanden van het blijvend gebit en de kaak naar voren duwen. Probeer zowel het duim- of speenzuigen van een kind zo vroeg mogelijk af te leren, in ieder geval vóór het doorbreken van het blijvend gebit. Geef bijvoorbeeld iets in handen of leid je kind overdag af.
Tanden poetsen
Om tandbederf en ontstoken tandvlees bij uw kind te voorkomen, is het belangrijk dat u de tanden van uw kind goed poetst.
Bij kinderen tot twee jaar is het voldoende als u de tanden één keer per dag poetst. Poets de tanden van kinderen vanaf twee jaar twee keer per dag.
Poets de tanden zodra de eerste tandjes zijn doorgebroken één keer per dag met fluoride-peutertandpasta. Fluoride is een natuurlijke stof die de tanden en kiezen minder kwetsbaar maakt voor zuuraanvallen van bacteriën. Het gebruik van de juiste hoeveelheden fluoride helpt zo gaatjes in tanden en kiezen voorkomen. De hoeveelheid fluoride in fluoride-peutertandpasta is aangepast aan het gebruik door kleine kinderen. In tandpasta voor volwassenen zit meer fluoride. Deze kunt u gebruiken bij kinderen vanaf vijf jaar.
Gebruik een peutertandenborstel. Dit kleine borsteltje komt gemakkelijk bij alle tanden en kiezen.
Maak je kind op speelse wijze met tandenpoetsen vertrouwd. Zo kun je voorkomen dat jouw kind tandenpoetsen vervelend gaat vinden. Beschouw het begin als een gewenningsfase. In die periode is de aanwezigheid van fluoride in de mond belangrijker dan dat u overal met de borstel komt. Wil je kind niet dat zijn tanden worden gepoetst? Raadpleeg dan de tandarts of mondhygiënist voor aanvullend advies.
Bronnen en aanbevolen websites:
Wisselen: van melkgebit naar blijvend gebit is een folder van het Ivoren Kruis, de Nederlandse Vereniging voor Mondgezondheid.