Beleefdheid. Of beter: fatsoenlijkheid. Hoe breng je dat je kind bij? En wat wordt er nou eigenlijk verstaan onder beleefd zijn, voor een kleutertje van vijf jaar? Een paar simpele voorbeelden van alledaagse beleefdheid worden als volgt omschreven: ‘een ander uit laten spreken, bij het ontvangen van een dienst of geschenk daarvoor dank uitspreken en alstublieft zeggen bij een overhandiging of een verzoek.’ En dit zijn nou net specifieke voorbeelden waarin kleine kinderen nog niet echt uitblinken. Regelmatig loop ik tegen situaties aan, waarin ik mij werkelijk even geen raad weet. Ik wil (of moet) Max dan corrigeren maar hóe?! Toevallig blijkt Max niet de enige; ik herken veel van zijn “ongemanierdheid” ook bij andere kindjes van die leeftijd.
Een standaardvoorbeeld van beleefdheid: tegen oudere mensen zeg je “u”. Dit heb ik van huis uit meegekregen en ik zelf doe dat tot op de dag van vandaag. Ik krijg het gewoonweg niet over mijn lippen om tegen mensen die ouder zijn dan mij, tegen mensen die ik niet ken (of gewoon uit respect), “je” of “jij” te zeggen. En ik wil dat Max dit zich ook zo aanleert. “Maar dan moet ik toch tegen jullie en opa en oma ook “u” zeggen?” vraagt Max mij scherpzinnig. Nee, dit is – bij ons althans – een uitzondering maar hoe leg je dat weer uit?
Of Max vertelt mij dat een jongetje op school een “grote-mensen-woord” heeft gebruikt. Duidelijk gearticuleerd en met een verhoogd stemvolume, laat hij mij op niet mis te verstane wijze – overduidelijk – het gebruikte woord horen. Of hij dit wel mag zeggen? Ik antwoord beslist: “Nee, Max, dat is hele stoute en onbeleefde taal en dat wil ik absoluut niet meer horen.” Dus ’s avonds aan tafel wordt aan papa “het woord” nogmaals verteld, met daarachter gelijk de mededeling dat hij dit absoluut nóóit meer mag zeggen. Moet ik hem dan terechtwijzen omdat hij het woord weer gebruikt of juist prijzen omdat hij aangeeft dat hij dit woord nooit meer mag gebruiken?
En telkens als ik moet bellen! Werkelijk altijd heeft Max dan een probleem wat absoluut geen seconde langer kan wachten om opgelost te worden. En dan gaat hij net zo lang zeuren tot ik de persoon aan de andere kant van de lijn niet meer kan verstaan, verontschuldigend het gesprek moet onderbreken en hem er op moet attenderen dat dit gedrag zeer onfatsoenlijk is, waarna ik met op de achtergrond een mokkend kind het gesprek probeer te hervatten.
Dus toen hij laatst ergens ging spelen, drukte ik hem op het hart zich vooral netjes te gedragen en beleefd te zijn. En dat hij absoluut niet mocht vragen om een snoepje of iets dergelijks. “Oh?” zegt Max verbaasd, “Mag ik dat daar gewoon zomaar uit de kast pakken dan?” Euh … nou, nee, dat doe maar niet. Daarom stel ik bij deze dan ook voor om het gezegde dat een ieder kent, per direct, te wijzigen in: “Kinderen die netjes vragen worden nooit overgeslagen!”
Laura is de moeder van Max (5)